Υπάρχουν κάποια θέματα που διαχρονικά υπόκεινται σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Αρκετά δημοφιλές τον τελευταίο καιρό, είναι το ερώτημα : Ποια είναι τα όρια της/του…; Ποια είναι τα όρια της σάτιρας; (βλέπε Λαζόπουλο.) Ποια είναι τα όρια της ιδιοκτησίας της εκκλησίας; (βλέπε Βατοπέδιο.) Ποια είναι τα όρια της διαφθοράς; Και ούτω καθεξής…
Ένα από τα πιο πολύπλοκα ερωτήματα τέτοιου ίδιους καθίσταται το ποια είναι τα όρια της ελευθερίας του λόγου. Θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Τα όρια του όμως μπορούν να περιορισθούν, και αν ναι, τότε αυτό είναι κατακριτέο;
Η ελευθερία του λόγου και γενικότερα, της έκφρασης μπορεί να «χωθεί» σε πολλά λημέρια. Το να γράφεις συνθήματα στους τοίχους, το να καις μια σημαία ή, όπως πρόσφατα έγινε από κάποιον αστυνομικό, το Κοράνι, το να βγαίνεις γυμνόστηθη στο μπαλκόνι σου, ή έστω το να βρίζεις τον ταξιτζή που σταματάει στη μέση του δρόμου για να πάρει πελάτη, είναι μορφές- ίσως ακραίες- έκφρασης (λόγου). Κάποιες από αυτές, νομικά τουλάχιστον, είναι παράνομες. Αλλά, αν το καλοσκεφτείς, έχει μεγάλη διαφορά το να πεις στον ταξιτζή «Γαμώ τον Χ…. σου» από το να πάρεις τη Βίβλο και να την πετάξεις μπροστά του; Ποιος, λοιπόν, είναι αυτός που οριοθετεί την ελευθερία του λόγου; Πόσο υποκριτικό είναι να καταγγέλλεις ορισμένες μορφές, και άλλες απλά να τις αγνοείς; Από την άλλη μεριά όμως, αν η λογοκρισία εκλείψει, δεν θα ήταν παράλογο να διανοηθούμε πως, η κατάσταση μπορεί να «ξεφύγει» επικίνδυνα.
Στο μυαλό μπορεί να έρχεται κάλλιστα η περίφημη φράση « Τα όρια της ελευθερίας σου, σταματάνε εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου.» Κάποια άλλα λόγια είναι λιγότερο γνωστά, αλλά περισσότερο πετυχημένα. Τα παραθέτουμε γιατί, ένα τέτοιο πολύπλευρο θέμα όπως τα όρια της ελευθερίας του λόγου, μόνο πολύπλευρα μπορεί να το προσεγγίσει κανείς…:
«Η λογοκρισία δείχνει την έλλειψη αυτοπεποίθησης μιας κοινωνίας.» Potter Stewart
«Οι άνθρωποι απαιτούν ελευθερία λόγου για να αναπληρώσουν την ελευθερία σκέψης, την οποία αποφεύγουν.» Soren Aabye Kierkegaard
«Το Σύνταγμα φτιάχτηκε για να προστατεύσει τις απόψεις που προσβάλλουν. Τις άλλες, έτσι κι αλλιώς, κανείς δεν προσπάθησε ποτέ να τις λογοκρίνει…» Mike Godwin
Και η συζήτηση συνεχίζεται….
Ένα από τα πιο πολύπλοκα ερωτήματα τέτοιου ίδιους καθίσταται το ποια είναι τα όρια της ελευθερίας του λόγου. Θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Τα όρια του όμως μπορούν να περιορισθούν, και αν ναι, τότε αυτό είναι κατακριτέο;
Η ελευθερία του λόγου και γενικότερα, της έκφρασης μπορεί να «χωθεί» σε πολλά λημέρια. Το να γράφεις συνθήματα στους τοίχους, το να καις μια σημαία ή, όπως πρόσφατα έγινε από κάποιον αστυνομικό, το Κοράνι, το να βγαίνεις γυμνόστηθη στο μπαλκόνι σου, ή έστω το να βρίζεις τον ταξιτζή που σταματάει στη μέση του δρόμου για να πάρει πελάτη, είναι μορφές- ίσως ακραίες- έκφρασης (λόγου). Κάποιες από αυτές, νομικά τουλάχιστον, είναι παράνομες. Αλλά, αν το καλοσκεφτείς, έχει μεγάλη διαφορά το να πεις στον ταξιτζή «Γαμώ τον Χ…. σου» από το να πάρεις τη Βίβλο και να την πετάξεις μπροστά του; Ποιος, λοιπόν, είναι αυτός που οριοθετεί την ελευθερία του λόγου; Πόσο υποκριτικό είναι να καταγγέλλεις ορισμένες μορφές, και άλλες απλά να τις αγνοείς; Από την άλλη μεριά όμως, αν η λογοκρισία εκλείψει, δεν θα ήταν παράλογο να διανοηθούμε πως, η κατάσταση μπορεί να «ξεφύγει» επικίνδυνα.
Στο μυαλό μπορεί να έρχεται κάλλιστα η περίφημη φράση « Τα όρια της ελευθερίας σου, σταματάνε εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου.» Κάποια άλλα λόγια είναι λιγότερο γνωστά, αλλά περισσότερο πετυχημένα. Τα παραθέτουμε γιατί, ένα τέτοιο πολύπλευρο θέμα όπως τα όρια της ελευθερίας του λόγου, μόνο πολύπλευρα μπορεί να το προσεγγίσει κανείς…:
«Η λογοκρισία δείχνει την έλλειψη αυτοπεποίθησης μιας κοινωνίας.» Potter Stewart
«Οι άνθρωποι απαιτούν ελευθερία λόγου για να αναπληρώσουν την ελευθερία σκέψης, την οποία αποφεύγουν.» Soren Aabye Kierkegaard
«Το Σύνταγμα φτιάχτηκε για να προστατεύσει τις απόψεις που προσβάλλουν. Τις άλλες, έτσι κι αλλιώς, κανείς δεν προσπάθησε ποτέ να τις λογοκρίνει…» Mike Godwin
Και η συζήτηση συνεχίζεται….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου